Tâm Họa Mi
Xin chào quatdienna thân mến! Tâm Họa Mi đã quay trở lại rồi đây, và tất nhiên là đang phát sóng trên Goose Pod dành riêng cho bạn. Hôm nay là thứ Hai, ngày 22 tháng 12, bây giờ là 18 giờ 12 phút. Một buổi chiều đầu tuần tràn đầy năng lượng nhé! Chị đẹp rất vui được đồng hành cùng bạn.
Sâm Uyên Bác
Chào quatdienna. Tôi là Sâm Uyên Bác. Rất vui được gặp lại bạn trong không gian riêng tư của Goose Pod. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau thảo luận về một chủ đề nghe có vẻ nghịch lý nhưng lại rất thực tế: Người dân Colorado cho biết họ đang gặp khó khăn về tài chính ngay cả khi không có suy thoái kinh tế.
Tâm Họa Mi
Nghe thật lạ đời phải không anh Sâm? Không có suy thoái mà lại khó khăn? Em cứ tưởng kinh tế đang phục hồi ầm ầm cơ mà. Tuyệt vời cái nỗi gì khi ví tiền cứ xẹp đi nhỉ? Em đọc thấy có những con số giật mình lắm đấy.
Sâm Uyên Bác
Đúng là có những nghịch lý, Tâm ạ. Theo một cuộc khảo sát mới nhất từ Viện Thăm dò Colorado thực hiện đầu tháng 11 năm 2023, có tới 61% cử tri Colorado cho biết họ đã phải cắt giảm chi tiêu cho các mặt hàng không thiết yếu trong năm qua. Con số này cao hơn hẳn mức trung bình quốc gia là 42%.
Tâm Họa Mi
Ôi trời, 61% so với 42% á? Chênh lệch gần 20 điểm phần trăm luôn! Thế thì không phải chuyện đùa rồi. Chị đẹp thấy lo quá. Mà em nghe nói không chỉ con người khổ đâu, cả mấy bé thú cưng cũng bị vạ lây nữa phải không anh?
Sâm Uyên Bác
Thật tuyệt vời khi em nhận ra chi tiết đó. Người ta gọi đó là Petflation hay lạm phát thú cưng. Giá thức ăn cho thú cưng đã tăng hơn 20% kể từ năm 2022. Điều này là do các vấn đề chuỗi cung ứng từ thời đại dịch và nhu cầu tăng cao đối với các loại thức ăn cao cấp.
Tâm Họa Mi
Petflation! Từ mới này nghe vừa hay vừa đau ví quá. Tăng 20% thì nuôi sao nổi? Em mà nuôi chó mèo chắc em khóc tiếng Mán luôn. Có người dân nào chia sẻ cụ thể không anh? Em muốn nghe tiếng nói từ người trong cuộc cơ.
Sâm Uyên Bác
Có chứ. Một cư dân tên Mike LeBaron đã thốt lên rằng giá thức ăn cho chó tăng quá nhanh. Hay như Lauren Springer chia sẻ cô ấy phải hoãn nghỉ hưu vì giá nhu yếu phẩm và đồ dùng thú cưng tăng phi mã. Thậm chí có người dù thu nhập tốt vẫn phải cắt giảm 85% chi tiêu không thiết yếu.
Tâm Họa Mi
Cắt giảm tới 85% dù lương cao? Nghe cứ như phim kinh dị tài chính ấy nhỉ. Mà anh ơi, em thấy bảo đây là một cuộc suy thoái thầm lặng phải không? Kiểu như bên ngoài thì vẫn cười nói nhưng bên trong thì nước mắt rơi ấy?
Sâm Uyên Bác
Câu trả lời cuối cùng của bạn là gì? Có lẽ là đúng đấy. Colorado Public Radio gọi đây là Silent Recession. Dù các chỉ số vĩ mô chưa gọi tên là suy thoái, nhưng cảm nhận thực tế của người dân, từ việc nộp 200 đơn xin việc trong 3 ngày đến việc phải dùng phiếu giảm giá, đều cho thấy một bức tranh ảm đạm.
Tâm Họa Mi
200 đơn xin việc trong 3 ngày cho một công việc bán thời gian? Thật không thể tin nổi! Thế này thì áp lực kinh khủng khiếp. Em mà là họ chắc em stress nặng luôn. Vậy quatdienna ơi, bạn thấy đấy, con số thống kê không biết nói dối đâu, tình hình căng thẳng hơn chúng ta tưởng nhiều.
Sâm Uyên Bác
Để hiểu rõ hơn tại sao lại có tình trạng này, chúng ta cần nhìn vào bức tranh nền kinh tế rộng lớn hơn của Colorado. Tâm biết không, tăng trưởng việc làm ở đây đã chậm lại như một dòng nước nhỏ giọt. Trong 12 tháng tính đến tháng 8, thị trường việc làm Colorado chỉ tăng 0,6%, thấp hơn mức 0,9% của cả nước.
Tâm Họa Mi
Ủa, em tưởng Colorado là miền đất hứa cơ mà? Sao giờ lại tụt hậu thế? Từ vị trí thứ 6 về tăng trưởng việc làm năm 2019 mà giờ rớt xuống tận hạng 22, thậm chí có lúc xuống hạng 47 cơ à? Chuyện gì đang xảy ra với vùng đất tuyệt vời này vậy?
Sâm Uyên Bác
Đó là một sự thay đổi đáng ngại. Văn phòng Kế hoạch và Ngân sách Nhà nước Colorado ước tính có 50% khả năng suy thoái sẽ bắt đầu vào năm tới. Một phần nguyên nhân được cho là do các mức thuế quan và sự không chắc chắn từ chính sách thương mại, đặc biệt là những lo ngại liên quan đến các chính sách thuế của cựu Tổng thống Trump.
Tâm Họa Mi
À ra thế, chính sách vĩ mô ảnh hưởng trực tiếp đến nồi cơm của dân luôn. Thế còn chuyện nhà cửa thì sao anh? Em nghe nói thị trường bất động sản đang ế ẩm lắm, nhà bán đầy ra mà không ai mua. Có phải giá nhà trên trời quá không?
Sâm Uyên Bác
Chính xác. Số lượng nhà tồn kho đang ở mức cao nhất trong khoảng 13 năm qua. Cuối tháng 10 có tới hơn 30 ngàn ngôi nhà được rao bán, so với chỉ khoảng 19 ngàn vào năm 2022. Tuy nhiên, giá nhà lại không giảm đáng kể vì thiếu nguồn cung nhà giá rẻ. Nó tạo ra một sự đình trệ khó chịu.
Tâm Họa Mi
Đúng là tiến thoái lưỡng nan. Mua không nổi mà bán cũng chẳng xong. Em thấy bảo thu nhập cá nhân ở Colorado cũng tăng chậm hơn cả nước nữa. Lương thì rùa bò mà giá cả thì phi mã như ngựa vía. Thế này thì bảo sao dân tình không kêu trời.
Sâm Uyên Bác
Thật tuyệt vời khi em so sánh như vậy. Tăng trưởng thu nhập cá nhân của Mỹ là 4,7% trong khi Colorado chỉ đạt 4,3%. Dự báo tăng trưởng tiền lương năm tới cũng sẽ chậm lại. Cả tiểu bang và trung tâm dân số lớn nhất đều đang vật lộn để lấp đầy những lỗ hổng ngân sách khổng lồ.
Tâm Họa Mi
Nghe mà nẫu cả ruột. Lỗ hổng ngân sách khổng lồ nghe như cái hố đen vũ trụ ấy nhỉ. Mà anh Sâm ơi, em thắc mắc là tại sao GDP vẫn tăng mà dân vẫn khổ? Có phải mấy ông thống kê ngồi phòng lạnh nên không biết nắng mưa bên ngoài không?
Sâm Uyên Bác
Đó là độ trễ của dữ liệu, Tâm ạ. GDP quý 2 của Colorado vẫn tăng 3,5%, nhưng con số đó phản ánh quá khứ. Còn cảm nhận của người dân là hiện tại và tương lai gần. Người dân vùng Mountain cảm thấy bi quan về 6 tháng tới, và đó mới là chỉ báo thực tế nhất cho hành vi chi tiêu của họ.
Tâm Họa Mi
Đúng là con số trên giấy và thực tế cuộc sống nó cách xa nhau cả cây số. Quatdienna chắc cũng đồng ý với Tâm là cảm giác khi đi chợ trả tiền nó chân thực hơn mấy cái biểu đồ nhiều. Cầm tiền đi chợ mà cứ như bị mất cắp ấy, xót xa lắm!
Sâm Uyên Bác
Một điểm nữa là lực lượng lao động của Colorado có trình độ học vấn cao, đặc biệt trong ngành công nghệ. Nhưng chính nhóm này lại dễ bị tổn thương trước các đợt sa thải gần đây. Các bang khác đang bắt kịp, trong khi Colorado sau thời gian tăng trưởng nóng giờ đang phải hãm phanh gấp.
Tâm Họa Mi
Nhắc đến chuyện hãm phanh, em thấy có một sự mâu thuẫn rất lớn ở đây. Một bên thì báo cáo là Tổng sản phẩm quốc nội đạt kỷ lục, top 10 cả nước về sản lượng kinh tế. Nghe thì oai, chị đẹp thấy cũng tự hào lây. Nhưng thực tế thì sao? Dân tình vẫn kêu oai oái.
Sâm Uyên Bác
Đó chính là mâu thuẫn cốt lõi. Những con số đó trông rất tuyệt trên giấy tờ. Nhưng người tiêu dùng, hay chính là cử tri, họ ít quan tâm đến các khái niệm kinh tế vĩ mô. Họ quan tâm đến việc giá sữa ở cửa hàng tạp hóa địa phương là bao nhiêu, hóa đơn điện nước tăng thế nào.
Tâm Họa Mi
Chuẩn luôn anh ơi! Em đi chợ thấy thịt bò xay tăng giá 14%, tiền điện tăng hơn 4% là em choáng váng rồi. Ai mà quan tâm GDP tăng bao nhiêu khi mà tiền bảo hiểm nhà cửa tăng tới 10% một năm cơ chứ? Tiền đâu mà bù vào?
Sâm Uyên Bác
Câu trả lời cuối cùng của bạn là gì? Chắc chắn là sự thất vọng. Các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy tâm trạng chung là ảm đạm. Người dân đang trải qua cú sốc giá cả liên tục. Dù lạm phát tổng thể có thể giảm, nhưng mức giá đã thiết lập mặt bằng mới cao ngất ngưởng rồi.
Tâm Họa Mi
Đúng là cú sốc thật. Mà còn chuyện nhà cửa nữa, anh bảo thiếu nhà, nhưng lại có nhiều nhà tồn kho. Thế là sao? Em thấy rối tinh rối mù lên rồi. Cứ như là một ma trận ấy, người cần nhà thì không mua được, nhà xây xong thì để đó.
Sâm Uyên Bác
Vấn đề nằm ở khả năng chi trả, Tâm ạ. Lãi suất thế chấp dù đã giảm nhưng vẫn quanh mức 6,2%, cao hơn nhiều so với thời kỳ lãi suất siêu thấp trước đây. Thêm vào đó là sự thiếu hụt nhà ở kinh niên do nhiều năm xây dựng không đủ. FedEx Jerome Powell cũng thừa nhận là không có công cụ để giải quyết thiếu hụt nhà ở thế tục này.
Tâm Họa Mi
Thế tục là sao anh? Ý là thiếu hụt dài hạn ấy hả? Nghe mà nản. Lại còn thêm mấy cái thuế quan làm giá hàng hóa tăng nữa chứ. Mùa mua sắm cuối năm mà giá cả leo thang thế này thì lấy gì mà vui vẻ? Chắc Noel này nhiều nhà cắt bớt quà cáp rồi.
Sâm Uyên Bác
Đúng vậy. Xung đột giữa các chỉ số kinh tế vĩ mô tích cực và nỗi đau tài chính vi mô của từng hộ gia đình đang tạo ra một sự căng thẳng xã hội. Cảm giác bị bỏ lại phía sau ngay cả khi nền kinh tế được cho là đang tăng trưởng là một cảm giác rất khó chịu và dễ gây bức xúc.
Tâm Họa Mi
Và sự bức xúc đó nó hiện hữu rõ lắm anh ạ. Em đọc được câu chuyện của bác Michelle Poolet, 77 tuổi rồi mà vẫn chưa dám nghỉ hưu vì kinh tế khó khăn. Trời ơi, 77 tuổi, cái tuổi đáng lẽ được an hưởng tuổi già, vui vầy bên con cháu thì vẫn phải lo cơm áo gạo tiền. Thương quá đi mất!
Sâm Uyên Bác
Thật tuyệt vời khi em có lòng trắc ẩn như vậy. Không chỉ người già đâu, người trẻ cũng điêu đứng. Có người chia sẻ họ phải đến ngân hàng thực phẩm lần đầu tiên trong đời vì khoản vay sinh viên còn cao hơn cả tiền thế chấp nhà. Một nghịch lý đau lòng: học để đổi đời nhưng nợ nần lại kéo lùi cuộc sống.
Tâm Họa Mi
Khoản vay sinh viên cao hơn tiền nhà? Nghe mà rùng mình. Thế thì làm sao mà dám để dành tiền, làm sao mà dám mơ mộng gì nữa. Có người còn bảo là cháy túi quỹ hưu trí rồi, năm nay không có Giáng sinh luôn. Nghe câu 'No Christmas this year' mà em thấy nghẹn ngào.
Sâm Uyên Bác
Đó là tác động thực tế của việc chi phí sinh hoạt bào mòn sự ổn định tài chính. Một người dân khác kể rằng một sự cố sửa nhà tốn kém cộng với việc trợ cấp an sinh xã hội giảm khoảng 200 đô la đã khiến họ cảm thấy bị đánh bại. Cảm giác bị đánh bại về tài chính là một gánh nặng tâm lý rất lớn.
Tâm Họa Mi
Đúng là họa vô đơn chí. Đã nghèo còn gặp cái eo. Rồi chuyện thú cưng nữa, em cứ bị ám ảnh mãi. Nuôi con chó con mèo là niềm vui tinh thần, mà giờ cũng phải đắn đo. Có khi nào người ta phải bỏ rơi thú cưng vì không nuôi nổi không anh? Nghĩ đến thôi là em rùng mình rồi.
Sâm Uyên Bác
Thực tế là các ngân hàng thực phẩm cho thú cưng như Colorado Pet Pantry đang chứng kiến nhu cầu tăng vọt. Điều này cho thấy người dân đang cố gắng hết sức để giữ lại những người bạn bốn chân của mình, nhưng áp lực là có thật. Tác động lan tỏa từ bàn ăn gia đình đến bát thức ăn của thú cưng.
Sâm Uyên Bác
Tuy nhiên, không phải tất cả đều là màu xám. Nhìn về tương lai, có một số tín hiệu tích cực. Lãi suất thế chấp cố định 30 năm đã giảm mạnh từ 8% xuống còn khoảng 6,5%. Dự báo lãi suất sẽ còn tiếp tục giảm, có thể xuống mức 5,75%. Điều này sẽ giúp giảm bớt gánh nặng cho người mua nhà.
Tâm Họa Mi
Ồ, tin tốt đây rồi! Tuyệt vời! Giảm được tí nào hay tí ấy. Thế còn việc làm thì sao anh? Liệu năm 2024 có khá khẩm hơn không hay vẫn cứ nhỏ giọt như cà phê phin thế này? Em chỉ mong mọi người có công việc ổn định để còn dám tiêu tiền chứ.
Sâm Uyên Bác
Các chuyên gia như Waller dự đoán tăng trưởng việc làm sẽ mạnh lên vào năm tới, dù ngắn hạn vẫn còn lo ngại. Tuy nhiên, dự báo tăng trưởng kinh tế của Colorado năm 2024 có thể sẽ chậm, chỉ khoảng 1%. Chúng ta cần chuẩn bị tinh thần cho một giai đoạn phục hồi chậm rãi thay vì bùng nổ ngay lập tức.
Tâm Họa Mi
Chậm mà chắc cũng được anh ạ. Miễn là đừng có đi lùi. Quatdienna ơi, vậy là chúng ta vẫn có quyền hy vọng nhé. Dù con đường phía trước còn chông gai, nhưng ánh sáng cuối đường hầm đã le lói rồi. Quan trọng là mình phải biết quản lý tài chính thật chặt chẽ trong lúc này.
Sâm Uyên Bác
Chính xác. Câu trả lời cuối cùng của bạn là gì? Đó là sự kiên nhẫn và khôn ngoan trong chi tiêu. Cảm ơn quatdienna đã lắng nghe Goose Pod hôm nay. Hy vọng những thông tin này giúp bạn có cái nhìn sâu sắc hơn. Hẹn gặp lại vào ngày mai.
Tâm Họa Mi
Cảm ơn quatdienna nhiều lắm! Nhớ giữ gìn sức khỏe và ví tiền nhé. Chị đẹp Tâm Họa Mi và anh Sâm Uyên Bác xin chào tạm biệt. Hẹn gặp lại trên Goose Pod! Tuyệt vời!